تقریبا دو هفتهای میشود که 57 نماینده مجلس طرح یک فوریتی «رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور» را به هیأت رئیسه مجلس ارسال کردهاند. طرحی که براساس آن آموزش زبان انگلیسی از برنامه مدارس حذف و اختیاری اعلام شده و دانشآموزان برای یادگیری میتوانند به آموزشگاههای آزاد مراجعه کنند.
مریم لطفی: ماجرای رفع انحصار زبان انگلیسی از مدارس که این چند روز بیشتر با عنوان حذف زبان انگلیسی از آموزش مدرسهای به گوش میرسد، در شرایطی مطرح میشود که البته موضوع تازهای نیست. اما مخالفان طرح معتقدند به خصوصیسازی آموزش و کاهش عدالت آموزشی منجر میشود و حتی برخی از نمایندگان مجلس پیشبینی کردهاند که این طرح با شکست روبهرو خواهد شد.
تقریبا دو هفتهای میشود که 57 نماینده مجلس طرح یک فوریتی «رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور» را به هیأت رئیسه مجلس ارسال کردهاند. طرحی که براساس آن آموزش زبان انگلیسی از برنامه مدارس حذف و اختیاری اعلام شده و دانشآموزان برای یادگیری میتوانند به آموزشگاههای آزاد مراجعه کنند. در تهیهی این طرح به چند مورد استناد شده که هر کدام در نوع خود محل بحث است. ابتدا اشاره به سخنان رهبری در رابطه با آموزش زبان خارجی در اردیبهشت 1395: «این اصرار بر ترویج زبان انگلیسی در کشور ما یک کار ناسالم است... آنوقت ما بیاییم زبان آنها را خودمان با پول خودمان، با خرج خودمان، با مشکلات خودمان ترویج کنیم. این عقلانی است؟» دلیل دوم معطوف به دانشآموزانی است که به هر دلیل تصمیم به تحصیلات دانشگاهی ندارند و به عقیدهی موافقان این طرح، اجبار به آموزش زبان انگلیسی میتواند تاثیرات نامطلوبی در این دانشآموزان داشته باشد. دلیل سوم این است که اصولا آموزش زبان در مدارس نسبت به آموزش در آموزشگاههای آزاد زبان با موفقیت کمتری همراه است؛ به عقیدهی موافقان پس چه بهتر که این ماجرا به کل به آموزشگاههای آزاد واگذار شود. برهمین اساس طرحی تهیه شده که در بخشی از آن آمده است: «با هدف تحول آموزش زبان خارجی در آموزش همگانی کشور و همچنین جهت رفع انحصار و ایجاد فرصت برای علاقهمندان به زبانهای غیرانگلیسی طرح «رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور» به مجلس شورای اسلامی تقدیم میشود.»
موافقان چه میگویند؟
گرچه موافقان طرح میگویند که آنها تنها به دنبال رفع انحصار زبان انگلیسی هستند و حرفشان حذف زبان انگلیسی نیست، این طرح در روزهای اخیر بلوای زیادی راه انداخته و این شائبه و نگرانی را ایجاد کرده که ممکن است زبان انگلیسی از مدارس حذف شود. محمود نگهبان سلامی، نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در اینباره به برنا گفته است: «طرحی که همکاران ما در مجلس شورای اسلامی ارائه دادهاند در راستای حذف شدن زبان انگلیسی از مدارس نیست بلکه در راستای اختیار دادن به افرادی است که علاقهمند به فراگیری باقی زبانهای خارجی هستند، قطعا زبان انگلیسی زبانی پرکاربرد است و به هیچ عنوان نیز نمیتوان از این موضوع چشمپوشی کرد. با بررسیهایی که در کمیسیون آموزش شد متاسفانه به این نکته پیبردیم که آموزشوپرورش در حوزه آموزش زبان انگلیسی طی چند دهه گذشته موفق نبوده و اگر بررسی و ارزیابیهای لازم نیز انجام شود شاهد خواهیم بود تمامی کسانی که دیپلم دوره متوسطه را اخذ کردهاند قطعا نمیتوانند بهصورت صحیح یک جمله انگلیسی را بنویسند یا بخوانند که این موضوع نشان از ناکارآمدی آموزش زبان در محیط مدارس دارد. دلیل این موضوع نیز چیزی جز نامناسب بودن روشها و الگوهای آموزش زبان انگلیسی نیست و با توجه به این مسئله ما نیز لازم دیدیم چنین دغدغهای را در قالب طرح به مجلس ارائه دهیم». حسین مقصودی، عضو فراکسیون فرهنگیان مجلس که یکی از 57 امضاکنندهی این طرح بوده هم به خانهی ملت گفته است: «یکی از اهداف این طرح هدفمند کردن تدریس درس زبان انگلیسی در مدارس است؛ متاسفانه امروز با دانشآموختگان و فارغالتحصیلان دانشگاهی روبهرو هستیم که بعد از کلی آموزش در بهکارگیری زبان انگلیسی بسیار با مشکل مواجه هستند».
احد آزادیخواه، یکی دیگر از موافقان این طرح معتقد است عدهای ماجرا را به انحراف افکار عمومی معطوف کردهاند. او به خانهی ملت گفته: «در این طرح به هیچ وجه صحبتی از حذف زبان انگلیسی در مدارس نشده است. هدف ما از این طرح توسعه آموزش زبانهای خارجی در مدارس است و ما برای ایجاد روابط بیشتر با کشورهای مختلف لازم است آموزش گستردهتری به دانشآموزان خود در این زمینه ارائه دهیم».اما میشود گفت که سخنان حجتالاسلام حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون حقوقی مجلس عجیبترین نوع موافقت با این طرح است. در ویدئویی که چند روز پیش از نوروزی منتشر شد، او گفت: «از اول انقلاب تاکنون اکثر جاسوسیهایی که در کشور ما رخ داده از جانب انگلیسیزبانها است نه از جانب کشورهای روسیه، چین، ژاپن و سایر کشورها. وقتی زبانشان را در مدارس ما اجباری کردند یعنی در مدارس ما تاثیر ژئوپولیتیک دارند. امروز اندیشمندان جهان یا ترکاند یا عرباند یا آلمانی. اصل هنر و ادبیات فرانسه، اصل علم و صنعت آلمان و اصل تفکر الکترونیکی ژاپن است!».
مخالفان چه میگویند؟
طرح «رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور» اما با مخالفتهای بسیاری همراه است. به عقیدهی برخی این طرح در راستای خصوصیسازی آموزش است و همین زنگ خطر را به صدا درآورده است. گرچه چند روز پیش غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی، عضو فراکسیون فرهنگیان مجلس آب پاکی را ریخت روی دست مخالفان و به ایرنا گفت که این طرح در مجلس رای نمیآورد؛ «تکلیف این طرح در فراکسیون ما مشخص است و تقریبا تمامی اعضا با آن مخالف هستند، چون نظر مردم برای ما مهم است و مردم نیز با این طرح مخالف هستند و من به عنوان نایب رئیس یکی از فراکسیونهای مجلس میگویم که این طرح در صحن علنی به هیچ عنوان مصوب نخواهد شد و از ارائه آن پشیمان شدهاند».
با اینحال هنوز آبها از آسیاب نیفتاده و باید دید در روزهای آینده چه میشود. یکی دیگر از مخالفان پروپاقرص این ماجرا رضوان حکیمزاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزشوپرورش است که معتقد است این طرح بهطور کلی خلاف عدالت آموزشی است. او به ایرنا گفته: «اگر آموزش زبان انگلیسی به عنوان یک برنامه درسی رسمی حذف و به موسسات واگذار شود، تعداد زیادی از دانشآموزان مناطق روستایی و عشایری در خانوادههای کمتر برخوردار امکان دسترسی یا پرداخت هزینه به موسسات و آموزشگاههای زبان انگلیسی را ندارند. نتیجه این میشود که آموزش زبان انگلیسی به عنوان یک کالای لوکس در اختیار دانشآموزان خانوادههای مرفه و برخوردار قرار میگیرد. وقتی این امکان از دانشآموزان کمتربرخوردار گرفته شود و در نظام رسمی، آموزش زبان نداشته باشند، عملا در فرصتهای ورود به دانشگاه آنها نابرابری بوجود میآید».
عباس سلطانیان، مدیرکل دفتر آموزش متوسطه نظری هم به مغایرت این طرح با اصل 30 قانون اساسی اشاره کرده و به ایسنا گفته: «براساس اصل ۳۰ قانون اساسی «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم آورد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور بهطور رایگان گسترش دهد» و این طرح میتواند مغایر با قانون اساسی باشد. زیرا جنبه رایگان بودن آموزش را تحتالشعاع قرار دهد چراکه اکنون درس زبان انگلیسی در برنامه مصوب مدارس وجود دارد».
قانون: تدریس انگلیسی و ۵ زبان خارجی دیگر
اما نکتهای که در طرح تازه به آن توجه نشده، امکان قانونی تدریس ۵ زبان دیگر به غیر از انگلیسی در مدارس است. مهدی نوید ادهم، دبیرکل شورای عالی آموزشوپرورش درباره طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزشی همگانی کشور به تسنیم گفته است: در این طرح، رفع انحصار از زبان انگلیسی ذکرشده بهطوریکه گویا فقط زبان انگلیسی از سوی آموزشوپرورش مجاز شناخته شده است. شورای عالی آموزشوپرورش در جلسه ۶۷۸ مورخ ۲آبان ۱۳۸۱ مصوبهای دارد که این انحصار را شکسته است و تدریس زبانهای دیگر را هم در مدارس مجاز دانسته و در آن طرح سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی را موظف کردیم که در زمینه تدوین مواد درسی و تأمین معلم برنامهریزی کند. طبق این مصوبه علاوهبر زبان انگلیسی، امکان تدریس زبانهای روسی، ایتالیایی، اسپانیایی، آلمانی و فرانسوی توسط آموزشوپرورش وجود دارد.
به گفته نوید ادهم ازنظر شورای عالی آموزشوپرورش بهعنوان مرجع قانونگذار منعی برای آموزش زبانهای دیگر وجود ندارد: اگر تاکنون این اتفاق نیفتاده است باید بررسی شود. همانطور که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در بخش کانون زبان که وابسته به آموزشوپرورش است، ظرفیت برای آموزش زبانهای دیگر وجود دارد و اگر در آنجا هم کلاس زبانهای دیگر تکمیل نمیشود، باید دلیل آن جستوجو و بررسی شود. در بررسیهایی که انجام دادیم، مشخصشده که از اصلیترین دلایل، عدم تقاضای اجتماعی برای آموزش زبانهای دیگر است.
راهحل؟ اصلاح ساختار آموزشی
حرف و حدیثها بر سر رفع انحصار زبان انگلیسی است، اما این کار به چه راهکارهایی نیاز دارد؟ علیرضا رحیمی، دکترای تعلیم و تربیت، مدرس و کارشناس آموزشی در اینباره به «سازندگی» میگوید: «ما نمیتوانیم تصمیم بگیریم در دنیا کسی به زبان انگلیسی صحبت نکند، در همهجای دنیا زبان انگلیسی سیطره دارد. بنابراین نمیشود زبان انگلیسی را حذف کرد. اما ماجرا این است که زبانهای دیگر هم اهمیت دارند اما این مسئله باتوجه به میزان نیاز است. مثلا میشود در مدارس دانشآموزان در سطح وسیعی آموزش ببینند. اما مشکل اینجاست که امکانات و معلم آن وجود ندارد. حتی آموزش انگلیسی هم در مدارس ضعیف تدریس میشود. برای رفع این مشکل باید در ابتدا مسئلهی مدرسه را حل کرد، نه اینکه یک تکه از مدرسه را بکنیم!» او تاکید میکند: «کتابهای درسی فعلی، چه زبان انگلیسی و چه زبان عربی ایرادات زیادی دارند. متدهایی که در آموزشگاهها ارائه میشود بهترین ابزار زبانآموزی است. من به روش تمرینات ساختاری در یادگیری زبان اعتقاد دارم. منتها این روش معلم ویژهی خود را میطلبد. راه اول این است که ابتدا روشهای آموزش زبان را در مدرسه اصلاح کنیم و بعد تنوع زبانهای خارجی را ایجاد کنیم که این هم سازوکار خودش را میطلبد. حتی فرض کنید تعدادی دانشآموز در مدرسه به زبان فرانسوی مسلط شدند، بعد که اینها به دانشگاه بروند، باید چه کار کنند؟ مگر توی دانشگاهها کسی به زبان فرانسوی تسلط دارد؟» رحیمی میگوید: «اگر بخواهیم به سمت آموزش درست حرکت کنیم، باید به آموزشهای اصلاح شده رجوع کنیم. قبول کنیم که کتابهای درسی به طور جدی مشکل دارد و میشود از متدهای آموزشگاهها استفاده کرد، ولی با سرعت کمتر. چیزی که مهم است، شیوهی آموزش است، وگرنه دانشآموزان الان احساس نیاز آینده را ندارند. فقط اگر از چیزی خوششان بیاید از آن استقبال میکنند. نکتهی دیگر اینکه اگر کتابهای درسی زبانهای آلمانی و فرانسوی هم مشابه کتابهای زبان انگلیسی و عربی به مدرسهها راه بیابند، همان آش و همان کاسه میشود. راهحل این است که اگر مدارس امکانات دارند، زبانهای مختلف را ارائه دهند. البته اگر این سیستم هم به شکل نامتعادل رشد پیدا کند، خودش جنبهای از بیعدالتی خواهد بود. ضمن اینکه این مسئله به یک مد اجتماعی هم تبدیل میشود؛ هر کسی میگوید بچهی من دو زبان یا سه زبان بلد است، گرچه دستوپاشکسته!».
ردپاي دیاکسید گوگرد در بوی نامطبوع تهران
ای پست پلاس که میروی به سویش...
محمدرضا کلائی، شهردار مشهد: با همه جریانها برای توسعه شهری گفتوگو میکنیم
وریا غفوری و حاجی فتحالله
جنگ خاطرهها را مجروح میکند*/ زندگی در یمن و سوریه به روایت سخنگوی کمیته بینالمللی صلیب سرخ در خاورمیانه
کشف باشگاه مختلط در فرشته
بلوای استراماچونی
کودک کار؛ اینبار در تلویزیون!
یک روز با شوتی / گزارش میدانی خبرنگار سازندگی از قاچاق سوخت در استان سیستان و بلوچستان
بیپولی شهری چطور درمان میشود؟ / گزارش خبرنگار سازندگی از نخستین نمایشگاه فرصتهای سرمایهگذاری و اقتصاد شهری در مشهد
فرصتهای سرمایهگذاری در مشهد
شبِجمعه مرگبار در تهران و سقز
کجایی آقای بیدود؟!
بیدود، دود شد؟
شوخی کثیف/ گزارش سازندگی از آزار تاسفبار کودککار در استان البرز که از دو روز پیش در شبکههای اجتماعی و فضای واقعی، بسیار جنجالی شد
توجه به معلولان، شاخص کیفیت جامعه
سه نما از هیولا/ واکنشهای مجازی به آزار کودک کار در فردیس کرج
قاتلی به نام آنفلوآنزا
بازگشت بوی بد تهران
نبش قبر استاد؟!/ وکیل نجفی در گفتوگوی اختصاصی با «سازندگی»: نبش قبر خواستهی ما نیست
همه در یک کشتی نشستهایم!/ امسال روز جهانی ایدز در ایران درحالی سپری میشود که ماجرا لردگان هنوز مبهم مانده است
نجفی؛ باز در سرخط خبرها!
دادگاه بی پایان نجفی
چه کسانی یارانه بنزین نمیگیرند؟
رتبه 20هزار میلیارد تومانی
نرو جادوگر!
بسته معیشتی کو؟
بانک های سوخته
برانکو سرمربی تیم ملی شد؟
معادله بنزین، مترو و ترافیک
سازندگی نظراتی که حاوی تهمت یا افتراست منتشر نمیکند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت لاتین (فینگیلیش) خودداری کنید.
اگرچه تلاش میشود نظرات ظرف ۲ ساعت تعیین تکلیف شوند، اما نظراتی که پس از ساعت ۱۹ نوشته شود، حداکثر تا ساعت ۹ صبح روزبعد منتشر میشوند.
تمامی حقوق این سایت برای روزنامه سازندگی محفوظ میباشد.