حسامالدین آشنا ، مشاور رئیسجمهور و رئیس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری
آمریکاییها مدتها است اصطلاح «فشار حداکثری» را به کار میبرند. منظور از این اصطلاح و بازه زمانی که آمریکا برای آن متصور شده، روشن است. این رویکرد یعنی ایران از فروش نفت خود و دریافت درآمد و پول حاصل از فروش نفت خود محروم میشود. علاوه بر این، بازار ایران از کالاهای خارجی خالی و در مقابل نیز بازارهای جهانی از کالاهای ایرانی خالی شده و پتروشیمی ایران نیز تحریم میشود. به مفهوم روشنتر آمریکا از تمام امکان و تجربههای خود - که بعضا آنها را بازنگری و بهروز نیز کرده است - برای فشار بر جامعه ایران استفاده میکند. طبیعی است که در مسیر این تجربه، امکانات نرمافزاری و انسانی خود را هم افزایش داده است. این یعنی تحت فشار قرار دادن اقتصاد ایران برای تحت فشار قرار گرفتن جامعه ایران و برای تحت فشار قرار گرفتن دولت ایران؛ در این جهت که دو گزینه اتفاق بیافتد؛ یا تغییر رفتار ایران یا فروپاشی ایران.
«تغییر رفتار» یعنی ایران باید رفتار خود را در منطقه تغییر دهد. اعم از اینکه در ارتباط با آمریکا تغییر رفتار داشته باشد، در قدرت دفاعی خود کوتاه بیاید و به طور خلاصه یعنی ایران با سیاستهای آمریکا در منطقه همراه شود. به این موضوع «تغییر رفتار ایران» یا «عادیسازی ایران» گفته میشود. ما درحالحاضر از نظر آمریکا غیرعادی هستیم، چرا که بهرغم میل آنها توان دفاعی خود را افزایش دادیم و بدون استفاده از خرید سلاح، توان نظامی خود را افزایش دادیم. دقت کنید که عربستان صدها میلیارد دلار هزینه کرده که به توان نظامی فعلی رسیده و این توان نظامی فعلی توان بسیار گرانی است. حالا کشور دیگری در منطقه در مقایسه با عربستان وجود دارد که یک ریال خرید خارجی نکرده و توان اقتصادی شرکتهای تولید سلاح آمریکایی و اروپایی را افزایش نداده است و درعینحال سلاحی ساخته که برای آمریکاییها روشن نیست و نمیدانند چیست اما میتواند پهپاد گلوبال هاک را بزند.
در سفر اخیر رئیسجمهور به سازمان ملل، سه رهبر اروپایی - مکرون، جانسون و مرکل - آمده بودند تا به رئیسجمهور ایران پیام روشنی بدهند. آنها مطرح کردند که مسئولیت حادثه آرامکو را بر عهده ایران میدانند و چون بر اساس ادعای
آنها این مسئولیت برعهده ایران است، بنابراین آنها باید در موضوع برجام کوتاه بیایند.
اقدامی که روحانی در اینخصوص انجام داد، در نخستین گام، قطع ارتباط این دو موضوع با هم – مساله حادثه آرامکو و مباحث مربوط به برجام – بود و به این سه رهبر اروپایی تاکید کرد که این دو مساله هیچ ارتباطی با هم ندارد. دوم اینکه به آنها گفت برای ادعایی که مطرح میکنید، باید سند ارائه دهید. روحانی تا اندازهای درباره این مساله محکم ایستاد و به آنها گفت در دفترم منتظر هستم تا اسناد شما را درباره نقش ایران در حمله به آرامکو دریافت کنم. زمانی که رئیسجمهور مصر بر سر مساله دریافت سند از نقش ایران در حادثه آرامکو ایستاد، مشخص شد تمامی سناریوی ارتباط ایران با حادثه آرامکو ادعاهایی بدون سند بوده است. از این مساله مهمتر، این بود که روحانی به سمت طرح سوال مهمتری رفت؛ «آمریکا باید جوابگوی این باشد که چرا سیستمهای راداری و پدافندی که به عراق، کویت و عربستان فروخته، کار نکرده است و اگر این سیستم کار نمیکند پس چه امنیتی برای آنها خلق کرده و در ازای چه خدماتی از آنها پول دریافت کرده است؟». یعنی روحانی صورتمساله را عوض کرد. درعینحال از اروپا سوال کرد که چرا به یازده تعهدی که بعد از خروج آمریکا از برجام دادند، عمل نمیکنند. روحانی در این سفر از کسی که میخواستند او را بدهکار کنند، به کسی تبدیل شد که طلبکار است. این مساله در مذاکرات توازن ایجاد کرد. از نگاه من خندهها و لبخندها و شوخیهای روحانی و رهبران سه کشور اروپایی، همه و همه در جهت توازن نمادین بوده است.
بحث بعدی در این رابطه بحث پیامهایی است که مبادله شده و میشود. خلاصه این پیامها این بود که شما مذاکره کنید تا ما به مساله تحریمها فکر کنیم، اما در نهایت به روشنی میتوانم بگویم که «کمپین فشار حداکثری به التماس حداکثری تبدیل شد».
ترامپ در آخرین صحبتهای خود مطرح کرده است که تمام اختلافنظرها بر سر این بود که ما تحریمها را لغو کنیم و بعد به جلسه برویم، یا اینکه به جلسه برویم و بعد به مساله لغو یا عدم لغو تحریم فکر کنیم. واقعیت این است که ترامپ به اندازه کافی شجاعت تصمیمگیری نداشت که بتواند بگوید من تحریمها را خودم وضع کردم و خودم نیز لغو میکنم. ترامپ مدعی است که تنها میخواهد مطمئن باشد که ایران سلاح هستهای نمیسازد و میگوید که «جز این مساله هیچ درخواست دیگری ندارم و پیششرط نیز نمیگذارم». روحانی جواب داد که ما هم پیششرط نداریم و الگوی «بدون پیششرط در مقابل بدون پیششرط» را قبول داریم، اما وضع تحریم، به خودی خود یک پیششرط عملی است. بنابراین اگر قرار است بدون پیش شرط صحبت کنیم، باید تحریمها را بردارید.مساله بعدی که از این موضوع نیز مهمتر است، مساله محتوای مذاکره است. روحانی خطاب به آمریکا تاکید کرد که شما میخواهید مطمئن باشید که سلاح هستهای در ایران ساخته نمیشود. در شرایطی که فتوای رهبری در این باره وجود دارد، نظارتهای آژانس صورت میگیرد و پروتکل الحاقی نیز به صورت اختیاری در حال اجرا است - حتی در صورت لزوم میتوانیم پروتکل الحاقی را در قالب لایحه به مجلس ببریم و تصویب کنیم – به طور طبیعی نباید برای آمریکا مسالهای درباره نگرانی از ساخت سلاح هستهای وجود داشته باشد. در مقابل نیز آمریکا تعهداتی را که به ایران میدهد به کنگره ببرد تا فرم قانون بگیرد. این مساله یعنی «مذاکره بالاتر از برجام»، اما از روح برجام نیز خارج نمیشویم.
در مورد مساله موشکی نیز رئیسجمهور خطاب به آمریکا تاکید دارد که اگر شما بخواهید درباره مسائل موشکی و راکت صحبت کنید، بدهکار میشوید و بهتر است در این باره سکوت کنید، چرا که اگر قرار است آمریکا در این باره شروع به صحبت کند ما فهرست مطالبات خود را اعلام میکنیم. این فهرست شامل لیست کشورهایی که موشکهایشان را به سمت ایران نشانه گرفتهاند، است. در این شرایط ایران میتواند موشک نداشته باشد؟
من تصور میکنم اتفاقی که در این سفر افتاد و باید مورد توجه قرار بگیرد، این است که ملت ایران به دلیل اینکه معتقد است حرف حق میزند، از مذاکره هراسی ندارد؛ اما اطمینان نیز ندارد، چرا که آمریکا یک بار زیر حرف خود زده است. بنابراین برای مذاکره، آمریکا باید ابتدا اطمینان خاطر بدهد و مشکلی را که خود ایجاد کرده، خود نیز حل کند. نباید از یاد برد که هدف اصلی تمامی رفتارهای آمریکا و همپیمانانش انزوای ایران بوده است، اما امروز بحث «انزوای ایران» در مذاکرات دوجانبه شکسته شده است. در هیچ مذاکره دوجانبهای در شرایط فعلی رهبران کشورها ذرهای خروج آمریکا از برجام را تایید نمیکنند و بر مساله همکاری با ایران تاکید داشتند. وقتی شما از جهت منطقی حرف درست میزنید و از نظر رفتاری نیز وفادارانه رفتار میکنید، رهبران دیگر کشورها نیز با اینکه دستشان بسته است اما آمادگی همکاری با ایران را دارند. این آمادگی ذهنی در زمان خود به آمادگی عینی و عملی تبدیل میشود.
*گفتوگو با«سار مدیا»؛ رسانه تصویری مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری
یزدیها جانشین هاشمیها میشوند
سخنگوی دولت مطرح کرد: روحانی موافق اعترافات تلویزیونی نیست
روحانی در جمع دانشجویان مطرح کرد: دانشجو بیمحابا اما با محتوا نقد کند
آخرین نطق پروانه سلحشوری و جنجالهایش
ضعف شورایعالی اصلاحات
ناخدای اصولگرایان کیست؟
عبور از اصلاحطلبی و اصولگرایی؟ / بررسی ریشهی ناآرامیهای اخیر
تیم امید اصولگرایان/ ثبتنام شرکت در انتخابات درحالی به پایان رسید که چهرههای ارزشی از اصولگرایان سنتی سبقت گرفتند
مرعشی: مجلس باید ملی باشد نه انقلابی/لاریجانی حتما کاندیدا شود/ کار اصولگراها تمام است/«سرا» یعنی گریه کردن بر قبر بی جنازه
سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری خبرداد: در تهران 300 نفر بازداشت هستند
درخواست تشکیل کمیته حقیقتیاب برای اعتراضات آبان 98
خروج مجلس از شوک بنزینی/ طرحهای دوفوریتی نمایندگان برای تغییر تصمیم شورای عالی سران سه قوه در راه هیئت رییسه
ریشه اعتراضات فساد و ناکارآمدی است/ سخنان سیدحسین مرعشی و سعید لیلاز در نشست حزب کارگزاران سازندگی ایران
حیاط خالی دولت/ در روزهای پرابهام جامعه درباره گرانیها و ناآرامیها حیاط دولت خالیتر از همیشه بود
رهبر انقلاب در دیدار با بسیجیان: توطئه وسیع و خطرناکی خنثی شد
15 ناگفتهی وزیرکشور از یک هفتهی بحرانی
جهان عصبانی/ مردم به چهچیزی اعتراض دارند و اعتراضات در کشورها چگونه شکل میگیرد؟
محمد قوچانی سردبیر سازندگی در گفتوگو با شبکه افق: باید اصلاحات ساختاری صورت بگیرد/ از تصمیم ملی باید حمایت ملی بشود
درخواست احیاء پلیس قضایی
اعتراض به تخریب/ راهپیمایی در حمایت از امنیت کشور و محکومیت تخریب اموال عمومی برگزار شد
چه کسانی با اصلاح پلکانی نرخ بنزین مخالفت کردند؟/ گزارش تحقیقی روزنامهی سازندگی
هیات نظارت و شکایات بیسرانجام
اولین قربانیان اعتراضات بنزینی در دولت/ استیضاح رحمانی فضلی وزیر کشور و بیژن زنگنه وزیر نفت کلید خورد
ورود مجلس به موضوع گرانی بنزین
حق اعتراض در ابهام/ با وجود تصریح اصل 27 قانون اساسی بر حق اعتراض تلاش های دولت و مجلس برای اجرایی کردن این اصل با موانعی مواجه شده است
سیدحسین مرعشی در گفتوگو با سازندگی : نباید به جامعه شوک وارد میشد/ بیانیه 77 نفره؛صدای اصلاحطلبان نیست
واعظی در گفتوگو با سازندگی : نمیخواهیم واردکننده بنزین بشویم
روحانی در جلسه هیات دولت: یارانه سوخت برای نیازمندان است
سخنگوی دولت: اطلاع ندادن افزایش قیمت بنزین تدبیر امنیتی بود
فرصتگرایی یا اصولگرایی؟ / چرا برخی از اصولگرایان تندرو به اعتراضات دامن میزنند؟
سازندگی نظراتی که حاوی تهمت یا افتراست منتشر نمیکند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت لاتین (فینگیلیش) خودداری کنید.
اگرچه تلاش میشود نظرات ظرف ۲ ساعت تعیین تکلیف شوند، اما نظراتی که پس از ساعت ۱۹ نوشته شود، حداکثر تا ساعت ۹ صبح روزبعد منتشر میشوند.
تمامی حقوق این سایت برای روزنامه سازندگی محفوظ میباشد.