درخشش اول «در جستوجوی فریده» محصول سال 97 است و در جشنوارهی سینما حقیقت همان سال موفق شد جوایز بهترین تدوین، موسیقی و همچنین تندیس ویژه دبیر را دریافت کند. این مستند درباره زنی ایرانیالاصل با تابعیت هلندی است که در کودکی در حرم امام رضا (ع) رها شده و به شیرخوارگاه فرستاده میشود.
عمار سالاری کیا: خبر در ظاهر غافلگیرکننده بود؛ بامداد یکشنبه، درست وقتی روزنامههای سراسری زیر چاپ بودند و خبرگزاریها خبری را مخابره نمیکردند روابط عمومی بنیاد سینمایی فارابی بهنقل از رائد فریدزاده، دبیر و سخنگوی هیأت معرفی فیلم ایرانی به اسکار، اعلام کرد که فیلم «در جستوجوی فریده» نمایندهی ایران در نوددومین دورهی اسکار شده است؛ فیلمی مستند که محصول مشترک ایران و هلند است. همه چیزِ این خبر عجیب بود؛ هم ساعت و شیوهی اعلام خبر، هم انتخاب یک مستند برای اسکار و هم مخفی کردن نام اعضای هیئت انتخاب. هر چه بود در اولین دقیقههای روز یکشنبه مشخص شد مستندی که آزاده موسوی و کورش عطایی ساختهاند نمایندهی ایران در اسکار شده است و همین خبر، به حواشی دامن زد. اولین حاشیه دربارهی شیوهی انتخاب فیلم بود؛ اینکه جدال اصلی بین دو فیلم داستانی بوده و چون بر سر آنها توافقی به دست نیامده همگی سر یک اثر دیگر به جمعبندی رسیدهاند. کمی بعد گزارههای دیگری هم مطرح شد و موافقان و مخالفان فیلمها، مثل همیشه اخباری را، راستودروغ، از پشتپردهی انتخاب فیلم اعلام کردند. اما اصل ماجرا چه بود؟
اجبار در انتخاب
تا همین یک سال پیش آکادمی اسکار تا اول اکتبر به کشورها فرصت میداد تا فیلم منتخبشان را بهدست کادر بررسی فیلمهای خارجی برسانند. این فرصت معمولا یک هفته تمدید میشد تا فیلمها و مواد خام لازم، مدارک و جزئیات ضروری برای اثبات مالکیت فیلم از طرف کشور ارسالکننده به آمریکا برسد. ولی امسال به کشورها اعلام شد که زمان دریافت فیلم بهوسیلهی آکادمی تمدید نمیشود. این یعنی هیئت انتخاب فیلم تا 9 مهرماه فرصت داشت تا فیلم مورد نظرش را به همراه مدارک لازم به آمریکا ارسال کند. یکی از نگرانیهای امسال، مسئلهی تحریم بود، چون ظاهراً هیچ کدام از شرکتهای پستی بینالمللی بستهی ارسالی از ایران را نمیپذیرند و بنیاد فارابی همین حالا هم دربهدر دنبال راهحلی برای حل مشکل میگردد. اما این فقط یک نکته بود؛ مسئلهی دیگر تأیید اعضای هیئت انتخاب بود، طبق قوانین آکادمی، بیشترین تعداد اعضای هیئت انتخاب باید از سینماگران باشد و این افراد باید با عنوان شغلیشان به تأیید آکادمی برسند. بنابراین بنیاد سینمایی فارابی که مسئول تشکیل شورا بود باید فهرستی را آماده میکرد و به دست آکادمی میرساند تا زودتر کار را شروع کند. بنیاد سینمایی فارابی شروع به مکاتبه با خانهی سینما کرد تا فهرست مورد نظر را آماده کند، فهرستی از آنهایی که دستاندرکار فیلمها در سال گذشته نبودهاند یا با فیلمهایی که میتوانستهاند در فهرست انتخاب باشند همکاری نداشته باشند. تهیهی این فهرست کلی طول کشید اگرچه در نهایت همهی اعضا بیسروصدا انتخاب شدند. فرشته طائرپور تهیهکننده، فاطمه معتمدآریا بازیگر، ابوالحسن داودی کارگردان، تورج منصوری فیلمبردار، رسول صدرعاملی کارگردان، امیر اثباتی طراح صحنه، مرتضی رزاقکریمی تهیهکننده، مهرزاد دانش منتقد و رائد فریدزاده معاون بینالملل بنیاد سینمایی فارابی عضو کمیتهی انتخاب شدند و شروع به بررسی فیلمها کردند. رائد فریدزاده که سخنگوی این شورا هم بود دیروز با خبرگزاری مهر مصاحبه کرد و گفت که «تمام آثاری که تا ۸ مهر ماه سال جاری ممکن بود اکران شوند، مورد توجه قرار گرفتند. [ما] نامهای را به اداره نظارت و ارزشیابی ارسال کردیم و آنها نیز اسامی فیلمهایی که احتمال اکران آنها تا این تاریخ وجود دارد نیز اعلام کردند تا مورد بررسی هیات انتخاب قرار گیرد.» بنابراین آنها با فهرست بلندبالایی طرف شدند. اما شانس ده فیلم بیشتر از بقیه بود و رأی بیشتری هم آوردند. طبق اعلام رسمی کمیته هم فهرست فیلمهای «مغزهای کوچک زنگزده» ساخته هومن سیدی، «بمب، یک عاشقانه» ساخته پیمان معادی، «سرو زیر آب» ساخته محمدعلی باشهآهنگر، «آشغالهای دوستداشتنی» ساخته محسن امیر یوسفی، «قصر شیرین» ساخته رضا میرکریمی، «در جستوجوی فریده» ساخته آزاده موسوی و کوروش عطایی، «عرق سرد» ساخته سهیل بیرقی، «متری شش و نیم» ساخته سعید روستایی، «سرخپوست» ساخته نیما جاویدی و «شبی که ماه کامل شد» ساخته نرگس آبیار در فهرست نهایی حضور داشتند و بعد بررسی و رأیگیری معلوم شد که سه فیلم «قصر شیرین»، «در جستوجوی فریده» و «متری شش و نیم» بیشترین آرا را به دست آوردهاند. از بین اینها فیلم «در جستوجوی فریده» انتخاب شد؛ آنطور که معلوم است ظاهراً موافقان و مخالفان دو فیلم میرکریمی و روستایی نتوانستند همدیگر را برای انتخاب یکی از آنها راضی و قانع کنند. بنابراین قرار شد که بین این سه فیلم رأیگیری سادهای برگزار شود و این وسط، فیلم «در جستوجوی فریده» برای ارسال به اسکار انتخاب شد.
چرا این فیلم انتخاب شد
اولویتها در انتخاب فیلم برای اسکار روشن و واضح است؛ اینکه فیلم قبل ارسال چقدر دیده شده، چه جوایزی گرفته و چقدر برای اعضای آکادمی که خودشان از سینماگران کشورهای مختلف هستند کنجکاویبرانگیز است. مهم است که فیلم چه پخشکنندهای در آمریکا دارد و این پخشکننده میتواند با لابیگری کمک کند به دیدهشدن فیلم یا نه. بدیهیات را میگوییم اما جهت اطلاع باز هم تکرار میکنیم که آکادمی اسکار نه سالنی برای نمایش فیلمها دارد نه اعضایش موظفاند همهی فیلمها را ببینند؛ دیدن فیلم غیرانگلیسیزبان بیشتر ناشی از کنجکاوی اعضا نسبت به موضوع، نام و پیشینهی کارگردان یا حواشی اطراف فیلم است و این کنجکاوی را معمولاً پخشکنندهها و جوایز ایجاد میکنند. راستش هدف ارسال فیلم هم اعلام موضع کشورها نسبت به رویکرد کشور آمریکا نیست، چون این موضعگیری هیچ بازتابی در خود آمریکا ندارد و این کار بیشتر نمایشی برای اقناع داخلی است. همهی این مترومعیارها برای انتخاب صحیح است؛ اینکه فیلم باید بیشترین شانس را برای دریافت جایزه داشته باشد؛ اسامی نامزدها هیچوقت در خاطر کسی نمیماند و این برندهی اسکار است که مهم است. بنابراین همهی کشورها تلاش میکنند فیلمی را که شانس و احتمال بیشتری برای دریافت جایزه دارد به آکادمی بفرستند. اینها ملاکها و نشانههای قابل ارزیابی هستند و هیئتها باید همینها را دقیق بررسی کنند.
تکلیف سینمای ما کاملا روشن است؛ سینمای ایران از مهر پارسال تا امروز، حضور چشمگیری در جشنوارههای معتبر و درجهیک نداشته؛ نه برلین و نه کن فیلمی از ایران نمایش ندادهاند و دو سه جشنوارهی لوکارنو و کارلوویواری هم بدون فیلم ایرانی کارشان را به آخر رساندهاند. بله خب، امسال قرار است «متری شیشونیم» در بخش افقها نمایش داده شود و «قصر شیرین» هم در جشنوارهی شانگهای جوایز اصلی را برده؛ اما ظاهرا هیئت انتخاب فکر کرده که نه بخش افقها به اندازهی بخش اصلی میتواند نظر اعضای آکادمی را جلب کند نه جشنوارهی شانگهای کنجکاوی آنها را برمیانگیزد. اگر چه همین دلایل دربارهی «در جستوجوی فریده» هم صادق است؛ فیلم، مستندی است که در جشنوارههای مستند درخشیده اما سروصدای زیادی بهپا نکرده است. بنابراین هر سه گزینه در یک سطحاند. از نظر پخش جهانی هم همه چیز آشکار است؛ هنوز فیلمهای ایرانی پخشکنندهی آمریکایی ندارند و طبعاً شانس دیده شدن آنها اندک است. در این مورد هم هر سه گزینه شبیه هماند. پس چه چیز دلیل انتخاب یک مستند برای ارسال به اسکار بوده؟ راستش کسی خبر ندارد؛ اگرچه شاید دلیلاش عدم تفاهم سر یکی از دو فیلم داستانی بوده باشد که در نتیجهی آن، یک فیلم سوم بیرون آمده. بههر حال حذف فیلمهایی مثل «متری شیشونیم»، «قصر شیرین»، «شبی که ماه کامل شد»، «سرخپوست»، «ماجرای نیمروز: رد خون» و... کلی حاشیه ایجاد میکند؛ حواشی ایدئولوژیک و البته کموبیش زرد که گاه ربطی به معیارهای فنی و دقیق هم ندارد ولی حتما مؤثرتر و کمرشکن هستند.
در جستوجوی فریده چهجور فیلمی است
درخشش اول «در جستوجوی فریده» محصول سال 97 است و در جشنوارهی سینما حقیقت همان سال موفق شد جوایز بهترین تدوین، موسیقی و همچنین تندیس ویژه دبیر را دریافت کند. این مستند درباره زنی ایرانیالاصل با تابعیت هلندی است که در کودکی در حرم امام رضا (ع) رها شده و به شیرخوارگاه فرستاده میشود. کمی بعد زوجی هلندی او را به فرزندی قبول میکنند و با خود به هلند میبرند. او پس از چهل سال تلاش میکند تا خانوادهاش را پیدا کند؛ انتشار داستان زندگی او در روزنامهی خراسان، باعث میشود سه خانواده ایرانی مدعی شوند که چهل سال پیش فرزند خود را رها کردهاند و حالا فریده به آنها تعلق دارد. فریده به ایران میآید تا بفهمد خانوادهاش کدامیک از اینهاست و این، شروع سفر و زندگی بین سه خانوادهی متفاوت است که هر کدام گمان میکنند او دخترشان است.
اما اهمیت فیلم فقط در سوژهاش نیست، که فیلم، بیشتر، بهخاطر نوع پرداخت و مواجهه با سوژه است که اهمیت دارد، اینکه شما با یک شخصیت وارد زندگی خانوادههای مختلف میشوید، تفاوتهای خانوادهی هلندی و خانوادههای ایرانی را میبینید، عشق آنها را نسبت به فریده حس میکنید و متوجه میشوید که آنها چهل سال قبل تحت چه شرایطی ناچار شدهاند فرزندانشان را رها کنند. فیلمسازها موفق شدهاند به خود زندگی نزدیک شوند و اعتماد افراد را جلب کنند تا تصویری دقیق از زندگی، روابط و حسوحالشان را منعکس کنند. اهمیت فیلم در همین مماس بودن فیلم با زندگی آدمها و دغدغههایشان است؛ این مستندی است که تماشاگر را درگیر میکند و ایبسا بیشتر از یک فیلم درام، آنها را به خودش جلب کند. «در جستوجوی فریده» فیلمی است دربارهی هویت، دربارهی ریشهها و دربارهی فرهنگ؛ همهی چیزهایی که میتواند تماشاگر را شگفت زده کند.
داستان مافیا/ نگاهی به «سریال کرگدن»، جدیدترین محصول شبکه نمایش خانگی
شورشی/ جوکر نشان میدهد تحقیر چگونه باعث عصیان میشود
اتهام بزرگ / درباره «نمایش صبحگاهی» که سریالی درباره جنبش #منهم است
کابوس هولناک / فیلم خانه پدری روایتی تکاندهنده است
یک فیلم انتقادی سترون / جوکر تنها به دلیل بازی واکین فینیکس دیدنی است
نشست تخصصي فيلم محمد رسول الله برگزار مي شود
خانه ی پدری رفع توقیف شد
داستان نور / به مناسبت تولد پیامبر اکرم(ص) فیلم محمد رسولالله(ص) برای اولینبار روی آنتن تلویزیون میرود
بیانیه 200/ دویست سینماگر با امضای بیانیهای خواستار بازگشت امنیت حرفهای به سینمای کشور شدند
تلخی بی پایان / خانهی پدری برای سومین بارتوقیف شد/ نسخهی تازهی «خانهی پدری» چه مشكلی داشت كه درنهایت با ورود دادسرا توقیف شد؟
داستان غرب وحشی مدرن / درباره برکینگ بد و همه اسپنافهایش
کابوس عشق /گرتا بازگشت شکوهمندی برای نیل جردن به سینما نیست
معرکه در معرکه / جشنواره فجر امسال فیلمهای مهمی در خود خواهد داشت
قصهی خون / فیلم خانهی پدری ساختهی کیانوش عیاری بعد سالها از یک آبان اکران شد
فرهنگ در فشار / گفتوگوی روزنامه سازندگی با سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
دلقک ترسناک
کاشت دراماتیک، برداشت ایدئولوژیک/ آیا روایت فیلم ماجرای نیمروز، رد خون بیطرفانه است؟
ماجرای نیمروز 3 مجوز نمیگیرد
خبری از قیصر نیست / همهچیز دربارهی فیلم «خون شد» فیلم تازهی مسعود کیمیایی
داستان عاشقی یا ماجراهای صوفیگری؟ جنجالهای مست عشق فیلم تازهی حسن فتحی تمامی ندارد
رستاخیز در برزخ/ حقایق مدفون شده
گلچین دو هزار و نوزده/ سریال انیمیشن «عشق، مرگ و روباتها» در هر قسمت داستان علمی-تخیلی متفاوتی را روایت میکند
قصهی تاریکی / چرا سریال «بوی باران» باعث اختلاف اصولگراها شد؟
بحران جانشینی در صدا و سیما /چه کسی رئیس سازمان صداوسیما میشود؟
پخش مجانی فیلم میلیاردی/ فیلم رستاخیز ساختهی احمدرضا درویش که 5 سال پیش توقیف شده بود با دوبلهی عربی در یوتیوب در دسترس قرار گرفته
پاورقی در تلویزیون/ فصل سوم ستایش، یکی از پرمخاطبترین سریالهای تلویزیون از شبکهی سوم سیما شروع شده است
قاتلین سریالی زمانهات را بشناس!/ درباره سریال «شکارچی ذهن»
قصهیخونخواهی / چرا داود میرباقری بهجای ساخت سریال «قیام توابین» سراغ قصهی «مختار ثقفی» رفت؟
تحریف زندگی یک شیرزن/ سریال «بانوی سردار» زندگی یک شخصیت بزرگ تاریخ ایرانزمین را قربانی سیاستزدگی کرده است
مورد عجیب «مهین قدیری»/ مستند «مهین» که دربارهی اولین قاتل زنجیرهای زن در ایران است
سازندگی نظراتی که حاوی تهمت یا افتراست منتشر نمیکند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت لاتین (فینگیلیش) خودداری کنید.
اگرچه تلاش میشود نظرات ظرف ۲ ساعت تعیین تکلیف شوند، اما نظراتی که پس از ساعت ۱۹ نوشته شود، حداکثر تا ساعت ۹ صبح روزبعد منتشر میشوند.
تمامی حقوق این سایت برای روزنامه سازندگی محفوظ میباشد.